Mantelzorger vond ik als kind altijd een raar woord. Ik zag dan iemand voor me in de koninklijke hofhouding die expliciet verantwoordelijk was voor het onderhouden van de hermelijnen mantel van de vorst. Diezelfde persoon haalt trouwens ook één keer per week grondig een doekje over de paleiselijke schoorsteenmantel.
Maar een mantelzorger doet uiteraard iets anders. De definitie volgens Wikipedia: “Mantelzorg is de zorg voor chronisch zieken, gehandicapten en hulpbehoevenden door naasten: familieleden, vrienden, kennissen en buren. Kenmerkend is de reeds bestaande persoonlijke band tussen de mantelzorger en zijn of haar naaste. Daarnaast gaat het om langdurige zorg die onbetaald is.” Kortom: jarenlang zorgen voor een dierbare, zonder betaling.
Als ‘gewone mensen’ klaar zijn met werken, gaan ze stappen, sporten of series bingewatchen. De vrije tijd van een mantelzorger wordt besteed aan het verzorgen van hun zieke vader, moeder, partner, zoon, dochter of buurman. Zelf zag ik mijn moeder en tante liefdevol voor mijn dementerende oma’s zorgen. Jaar in, jaar uit. Vanzelfsprekend, want dat doe je toch, als je van iemand houdt? Bovendien: wat is het alternatief, je geliefde aan z’n lot overlaten?
Naast al het gemantelzorg, moet een mantelzorger ook ‘gewoon’ zoals ieder ander mens het gezin draaiend houden, geld verdienen… hoewel de zorg soms zo intensief kan zijn dat een normale baan nauwelijks meer mogelijk is.
Een maand of vier geleden werd mijn eigen grote liefde ook van de ene op de andere dag mantelzorger. In dit geval omdat haar partner een tumor bleek te hebben. Ze nam verlof van haar werk en begon aan de coördinatie van zijn genezingsproces. Ze ging mee naar de doktersafspraken en de chemo’s. Bij elke spoedopname maakte ze weer dat extra ritje langs huis om kleding en toiletspullen te halen. Ze zorgde dat er thuis drie keer per dag gezond eten op tafel kwam, dat vaak door gebrek aan eetlust ook maar gedeeltelijk opgegeten werd. Ze bracht ontbijt, fruit en medicijnen op bed, op dagen dat ‘haar patiënt’ moeilijk kon opstaan.
Mijn vriendin perste elke ochtend gezonde smoothies en plakte daarna verband af om het waterdicht te maken zodat haar vriend kon douchen. Toen hij door de combinatie van chemo en antibiotica anderhalve week met diarree op bed lag, hielp zij met verschonen. Tussendoor zorgde ze voor hun twee kleine kindjes, zonder zijn hulp, omdat haar vriend daar niet toe in staat was.
Dat allemaal ‘vanzelfsprekend’ en uit liefde. Op het moment dat anderen gaan sporten, of zuipen met vriendinnen.
Mijn vriendin is niet alleen. Nederland telt 3,6 miljoen mantelzorgers, waarvan 450.000 zich zwaarbelast of overbelast voelen. Daar kan ik me wel wat bij voorstellen. Hier in het ziekenhuis zie ik ze aan het bed van hun geliefde zitten, elke avond weer. Ooit beloofden zij liefde in voor- en tegenspoed. Nu maken ze dat waar.
Hopelijk kan mijn vriendin binnenkort weer wat minder mantelzorger zijn. Maar hoe lang haar vriend precies ziek zal blijven, weet op dit moment nog niemand. Morgen komt hij thuis uit het ziekenhuis. Aan de ene kant een heugelijk moment, aan de andere kant wel weer extra ‘werk’ voor de mantelzorger.
Ik ben enorm trots op mijn vriendin, en al die miljoenen andere mantelzorgers.
We hebben soms de neiging iemand die een ernstige ziekte overleeft een held te noemen. Maar zieke mensen hebben geen keus. Als je vrijwillig – uit liefde – iemand door een ziekte heen sleept, dán ben je pas een held.
