Klimaatverandering | Theatermaker Marc de Hond schuwt de pittige thema’s niet. Na een show over zijn dwarslaesie staat hij nu op de bühne met Voortschrijdend inzicht, een voorstelling over omgaan met verandering.
TEKST: VIVIAN DE GIER / FOTO MARC BRESTER
‘Een van de weinige dingen die ík kan doen, is een voorstelling maken. Mensen motiveren zich in de problemen te verdiepen.’
‘De meeste mensen denken dat het krijgen van een dwarslaesie op mijn 25ste de zwaarste verandering in mijn leven is geweest”, zegt cabaretier en voormalig rolstoelbasketballer Marc de Hond. ,,Maar als ik kijk naar waar ik het meest om heb gehuild, was dat de scheiding van mijn ouders. Dat is ook de reden dat ik lange tijd moeite heb gehad met veranderingen.” Omgaan met verandering is het thema van Voortschrijdend inzicht, een voorstelling met twee rode draden: de scheiding van zijn ouders en klimaatverandering.
Wat hebben die onderwerpen met elkaar te maken?
,,Mijn moeder overleed toen ik 3 jaar was. Daarna hertrouwde mijn vader met onze buurvrouw. Zij werd mijn nieuwe moeder. Toen ik 12 was, viel ons gezin uit elkaar. Mijn broer en ik gingen bij mijn vader wonen, mijn jongere broer en zus bij mijn moeder. Nu is een scheiding waarbij de kinderen worden opgesplitst sowieso al pijnlijk, maar daarnaast hadden mijn ouders ook nog eens lang flinke ruzie. Dat heeft me gevormd.
En als ik me op dit moment érgens zorgen over maak, dan is het wel klimaatverandering. Sinds ik kinderen heb, besef ik dat dat geen ver-van-mijn-bed-show meer is. Onze kinderen en kleinkinderen gaan heel nare dingen meemaken. Tegelijk vond ik een hele voorstelling over alleen klimaatverandering te zwaar. Daarom wilde ik het breder maken.”
Hoe verbind je de lijnen met elkaar?
,,Een tijdje geleden heb ik meegedaan met de Nacht van de Vluchteling. Bij ons verbleef een Syrische vluchteling – in mijn show klimaatwetenschapper Mustafa -, en via hem breng ik het onderwerp in de voorstelling. Mustafa wil zo snel mogelijk terug naar Syrië, omdat hij het in Nederland veel enger vindt. ‘Op een gegeven moment is in Syrië de oorlog voorbij en bouwen we het land weer op’, zei hij tegen me. ‘Maar Nederland blijft onder de zeespiegel liggen, en dat wordt alleen maar erger.’
Over 22 jaar raken we al in de problemen. Ik heb met de Delta-commissaris gesproken, degene die gaat over hoe hoog de dijken moeten worden in Nederland. Zijn assistent heeft mij tekeningen laten zien van de toekomst van Nederland. De Randstad is straks gewoon weg, tenzij we om een aantal steden heel hoge muren gaan bouwen. Maar om welke wel en welke niet? En waar moeten alle inwoners naartoe? Die beslissingen staan ons de komende twintig, dertig jaar al te wachten.”
De berichten van de afgelopen weken lieten opnieuw zien dat het veel sneller gaat en erger is dan tot nu toe werd aangenomen.
,,Al zo lang als ik me met dit onderwerp bezighoud, laten updates steeds weer zien dat het snel slechter gaat. Vorig jaar las ik in The New York Times een artikel waarin veel experts zeggen dat de slechte scenario’s waar we nu van uitgaan, nog veel te conservatief zijn. In dat stuk stond een lijst van wat er in de komende honderd jaar al misgaat, en dat is echt desastreus. Maar we steken massaal onze kop in het zand.”
Hoe houd je een show over zo’n onderwerp leuk?
,,Komieken als Seth Meyers, de Britse John Oliver en onze eigen Arjen Lubach zijn voor mij voorbeelden die laten zien hoe je zware onderwerpen licht kunt houden. Die stijl heb ik geprobeerd te hanteren. Ik ben natuurlijk niet objectief, maar ik ben wel tevreden over hoe dat is gelukt. Ik denk dat er genoeg goede grappen tussen de serieuze stukjes zitten. Over hoe we nu al een plek kunnen kopen in Oekraïne of Wit-Rusland bijvoorbeeld, en daar ons eigen super-de-luxe vluchtelingenkamp kunnen inrichten. Zodat als Nederland straks onder water staat, we ergens anders al een Nederland 2.0 hebben. Dan hoeven we niet in van die armoedige witte tentjes in het zand te zitten.”
Hoe klimaatvriendelijk leef je zelf?
,,De verwarming staat lager, we proberen zuiniger te zijn met stroom, we eten niet meer elke dag vlees. Maar er moet natuurlijk veel meer gebeuren. Het wordt tijd dat alle regeringen snel drastische maatregelen nemen. Stel dat de Amerikanen tijdens de Tweede Wereldoorlog hadden gezegd: mensen die zich geroepen voelen om Europa te bevrijden, mogen op eigen initiatief naar Normandië. Zo’n gevoel heb ik soms; dat maar 5 procent van de Nederlanders zich hier werkelijk druk om maakt en de andere 95 procent gewoon afwacht tot anderen wat doen.”
En intussen geniet iedereen van het warme weer.
,,Inderdaad. Niets aan de hand, denken we. En dan zijn er ook nog figuren als Thierry Baudet die zeggen dat het klimaatvraagstuk overdreven is; dat wetenschappers zijn omgekocht of er financieel belang bij hebben slechte scenario’s te schetsen. Het is verleidelijk zulke meningen te geloven.”
Omdat je dan niet hoeft te veranderen en geen verantwoordelijkheid hoeft te nemen.
,,Precies. En als onze kleinkinderen over veertig jaar vragen waarom we niets hebben gedaan, roepen we gewoon dat er nog te veel twijfel bestond. Weet je, er is niet alleen het probleem van de zeespiegelstijging. Het gebied rond de evenaar wordt zo heet, dat daar niemand meer kan wonen. Mensen in het noorden trekken weg naar het zuiden, de mensen daar trekken naar het noorden. Dus het wordt straks heel druk op Gibraltar.”
Voortschrijdend inzicht is te zien t/m eind mei, zie marcdehond.nl